Raporda, Türkiye ekonomisindeki son büyümelere değiniliyor. Dış ticaret sarihindeki çoğalışa ve enflasyondaki yukarıya güzergahlı ivmelenmeye dikkat toplayan ekonomistler, cari balansta beklenen iyileşmenin hudutlu olabileceğine vurgu yapıyor. Ayrıca yüksek enflasyonun hakikat faizleri düşürdüğünü belirten banka, bunun da TL üzerinde tehlike oluşturabileceğini belirtiyor.
Ekonomistler, son bilgilerin TL’nin son yarıyıldaki kararı için iki açıdan tehlike oluşturduğunu belirtiyor. Bu tehlikeler şöyle sıralanıyor:
Dış ticaret sarihindeki aşikar çoğalış, makro dengelenme patikası hakkında kuşku uyandırıyor. Haziran ayında 5,2 milyar dolar ile oranla minik bir ticaret sarihinin ardından, temmuz ayında denge 12,4 milyar dolar sarihle ehemmiyetli bir bozulma yaşadı. Bu, geçen senenin aynı ayına göre yüzde 15 daha yüksek ve pandemi sonrası vasati aylık sarihin oldukça üzerinde. Bu gidişat, turizm sezonunda dahi beklenen iyileşmenin gelmeyebileceğine işaret ettiğinden kur için bir tehlike.
Enflasyon sürpriz yaparak temmuz ayında aşikar bir biçimde süratlendi ve senelik yüzde 47,8 ile temennilerin üzerinde çıktı. Bu, enflasyonun seneyi yüzde 60’ın üzerinde tamamlayabileceği anlamına geliyor. Döviz açısından bakıldığında, son enflasyon enerjiklerinin iki negatif neticeyi var. Birincisi, hakikat faizler üzerindeki tesir ve dolarizasyon tehlikeyi. Enflasyonun aşikar bir biçimde süratlenmesiyle beraber, hakikat faizlerde düşüşün para üniteyi üzerinde baskı oluşturabileceğini belirtmekte fayda var. İkincisi, dünyanın pek çok yerinde enflasyon düşüşünün yaşandığı bir yarıyılda Türkiye’deki yüksek enflasyon TL’nin hakikat değeri üzerinde yukarıya güzergahlı baskı oluşturuyor. Bunun sürdürülebilir olmadığına inanıyoruz.
Raporda, TL’nin değer kaybının devam edeceği öngörülüyor. Banka, TL’nin sene sonunda 29 TL ve 2024’te 32 TL olacağını varsayım ediyor. Bu varsayımlar, bankanın bir evvelki raporundaki hipotezlerden daha karamsar. Banka, bir evvelki raporunda TL’nin sene sonunda 27 TL ve 2024’te 29 TL olacağını varsayım etmişti.
Banka, TL’nin değer kaybının sebeplerini şöyle açıklıyor:
Türkiye’nin dış finansman gereksinimi yüksek ve kırılgan. Cari sarih ve kısa vadeli dış borç ödemeleri göz önüne alındığında, Türkiye’nin 2023 senesinde takribî 200 milyar dolarlık bir dış finansman gereksinimi olacak. Bu lüzumun karşılanması için yabancı anapara girişlerine bağımlılık yüksek. Ancak, küresel likidite şartlarının sıkılaşması ve jeopolitik tehlikeler sebebiyle yabancı anapara girişleri cılız kalabilir.
Türkiye’nin rezervleri düşük ve ulaşılabilirliği hudutlu. Merkez Bankası’nın brüt rezervleri temmuz ayında 95 milyar dolara geriledi. Ancak, bu rezervlerin büyük bir kısmı swap uyuşmalarıyla sağlanmış gidişatta. Net rezervler ise eksi 50 milyar dolar etrafında. Bu gidişat, kur şoklarına karşı tampon sağlamada güçlük yaratıyor.
Türkiye’nin kredi anekdotu düşük ve görünümü olumsuz. Türkiye’nin kredi anekdotu üç büyük derecelendirme kuruluşu tarafından da “yatırım yapılabilir” seviyenin altında ve görünümü olumsuz. Bu gidişat, Türkiye’nin borçlanma maliyetlerini artırıyor ve yabancı yatırımcı güvenini yaralıyor.
