UTTS, akaryakıt alan vergi mükellefi araçları otomatik olarak tanıyarak, fiş ve faturalarda bu bilginin yer almasını sağlayacak. Böylece, araç plakalarının manuel olarak sisteme girilmesi sürecinden kaynaklanan usulsüz fatura uygulamaları sona erecek. Gelir İdaresi Başkanlığı, UTTS sayesinde her yıl yaklaşık 15 milyar lirayı bulan vergi kaybının önüne geçmeyi hedefliyor.
UTTS, devletin vergi güvenliğini sağlarken, akaryakıt sektöründe de rekabet ortamı oluşturacak. Sistem, sadece vergi mükellefi olan kişi ve kuruluşlar için zorunlu olacak. Bu mükelleflerin iş yerlerine ait veya kiralama yoluyla edindikleri taşıtlara taşıt tanıma birimini 31 Aralık 2024’e kadar taktırmaları gerekecek. UTTS kapsamında yükümlü olmayan bireysel taşıt sahipleri ise sistemi isteğe bağlı olarak kullanabilecekler.
31 Aralık 2024’ten sonra, UTTS kapsamında düzenlenmeyen belgeler vergi kanunları bakımından geçersiz sayılacak ve vergi indirimine konu edilemeyecek. Türkiye’de trafiğe kayıtlı 29 milyon taşıtın 8 milyona yakını, akaryakıt harcamalarını gider göstererek vergi indirimi elde eden vergi mükelleflerine hizmet veren araçlardan oluşuyor. Bu araçların 3 milyona yakını ise ticari Taşıt Tanıma Sistemi bulunan araçları kapsıyor.
Yakıt harcamalarını gider olarak gösterebilmek için araçların kiralama yoluyla edinilmesi veya işletmeye dahil olması gerekiyor. Mevcut sistemde, akaryakıt dolumu yapılan aracın plaka bilgisi istasyon görevlisi tarafından elle giriliyor. Bu işlem sırasında taşıta ait olmayan bir plakanın bilgisi girilerek usulsüz fatura oluşturulabiliyor. UTTS ile 2025 başından itibaren bu tür uygulamaların sona ermesi bekleniyor.
Kurulum ve işletme görevi Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü’ne verilen UTTS’nin paydaşları arasında akaryakıt dağıtım şirketleri, akaryakıt istasyonu işletmecileri, yetkili donanım üreticileri, yetkili taşıt ve istasyon montaj firmaları, yeni nesil pompa ödeme kaydedici cihaz üreticileri (YN Pompa ÖKC) ve taşıt sahibi mükellefler yer alıyor.
UTTS kapsamında yükümlü kılınan taşıtların yakıt depo girişlerine taşıt tanıma birimi takılacak. Bu birim, taşıtın sahiplik ve plaka bilgilerini kayıt altına alacak. Akaryakıt istasyonlarında pompa tabancasına takılan taşıt tanıma okuyucu cihaz, şifre çözümleme işlemlerini iletişim modülündeki güvenlikli haberleşme anahtarı ile yapacak. Böylece, UTTS yükümlüsü taşıtların yakıt dolum işlemi sırasında plaka bilgisi otomatik olarak YN Pompa ÖKC’ye aktarılacak ve fatura ile satışa ilişkin veriler UTTS’ye işlenecek. Bu sayede, plaka bilgisinin sisteme elle girilmesi mümkün olmayacak.