Beynelmilel Adalet Divanı ICJ, Tahran idaresinin, İran Merkez Bankasına ait mülk varlıklarının dondurulması sebebiyle Amerika Birleşik Devletlerine karşı açtığı davada karar açıklandı.
Birleşmiş Halkların BM yargı uzvu ICJ’nin kararında, İran’ın, Amerika Birleşik Devletlerine karşı açtığı “Bazı İran Varlıkları” davasında, İran Merkez Bankasına ait dondurulmuş takribî 2 milyar dolarlık varlığın hür vazgeçilmesi arzı reddedildi.
Amerika Birleşik Devletlerinin, Duruşmanın yargı yetkisine ait yaptığı itirazın kabul edildiği belirtilen kararda, İran’ın davadaki dayanağı olan 1955’te iki ülke arasında imza atılan “Arkadaşlık, Ekonomik Münasebetler ve Konsolosluk Hukuku” uyuşmasının Merkez Bankalarının malvarlığına ait koruma sağlamadığına hükmedildi.
Öte yandan kararda, Amerika Birleşik Devletlerinin, İran yurttaşlarına ve Merkez Bankası dışında Tahran idaresine ait bazı mülk varlıklarını dondurmasının mevzubahisi arkadaşlık uyuşmasını ihlal ettiği mazeretiyle, Amerika Birleşik Devletlerinin, İran’a tazminat ödemesi gerektiği belirtildi.
Kararda, tazminat ölçüsünü tarafların kendi aralarında röportaj etmeleri istenirken, 24 ay içinde tazminat ölçüsünde uzlaşmaya varılamaması halinde Duruşmanın mevzuyu yine ele alacağını ifade edildi.
2 milyar dolarlık malvarlığı donduruldu
Amerika Birleşik Devletleri, İran’ın, Ekim 1983’te, Lübnan’daki Amerika Birleşik Devletleri askeri üssüne tertip edilen bombalı hücumun mesulü olduğunu öne sürerek, dondurulan mülk varlığının atakta hayatını kaybeden 241 Amerika Birleşik Devletleri deniz piyadesinin yakınlarına tazminat olarak ödeneceği mazeretiyle İran Merkez Bankasına ait malvarlıklarını dondurmuştu.
İran tarafı, New York Citibank şubesindeki İran Merkez Bankasına ait 1,75 milyar dolarlık bono ve ek kazançlarıyla beraber takribî 2 milyar dolara erişen varlığın Amerika Birleşik Devletleri tarafından dondurulmasının beynelmilel hukuka ve mevzubahisi arkadaşlık uyuşmasına aykırı olduğunu iddia etmişti.
Amerika Birleşik Devletleri duruşmaları İran’ı mesul tutuyor
23 Ekim 1983’te Lübnan’ın başşehri Beyrut’ta Amerika Birleşik Devletleri üssüne bombalı vasıtayla yapılan atakta 241 Amerika Birleşik Devletleri deniz piyadesi can vermişti. Aynı gün Beyrut’taki Fransız askeri üssüne tertip edilen bir başka atakta 58 Fransız askeri hayatını yitirmişti.
Amerika Birleşik Devletleri bu tarihten sonra Lübnan’daki askeri varlığını ciddi oranda eksiltirken, Washington’daki yerel duruşma 2003 senesindeki kararında, İran’ın o dönemki Suriye Büyükelçisi’nin “Devrim muhafızları üyeyi bir şahıs, hücuma ait yönerge verdi ve azmettirdi.” biçimindeki beyanlarına da dayanarak ataktan İran’ı mesul yakalamıştı.
