1963 yılında, Arap Sosyalist Baas Partisi’nin askeri darbe ile iktidara gelmesi, Suriye’de yeni bir dönemin başlangıcı oldu. 1970 yılında Hafız Esad, Baas Partisi içindeki bir darbeyle iktidarı ele geçirerek 1971’de Suriye Devlet Başkanı oldu. Bu süreçte Esad ailesi, ülke yönetimini kişisel ve ailevi bir hâkimiyete dönüştürdü.
Beşar Esad, 2000 yılında babası Hafız Esad’ın ölümünün ardından, anayasa değişikliği ile 34 yaşında devlet başkanı oldu. Bu iktidar değişimi, halkın tepkisine rağmen Baas Partisi’nin güçlü desteğiyle gerçekleşti. Beşar Esad, başlangıçta reform vaatleriyle umut vadeden bir lider olarak sahneye çıksa da kısa sürede otoriter bir yönetime geçti. Halkın özgürlük talepleri ise şiddetle bastırıldı.
11 Eylül 1965’te Şam’da doğan Beşar Esad, Arap Fransız Okulu’nda eğitim gördü ve genç yaşta Fransızca ile İngilizce öğrendi. Şam Üniversitesi’nde tıp eğitimi aldıktan sonra göz doktoru olarak çalışmaya başladı. Ancak 1994 yılında ağabeyi Basil’in trafik kazasında hayatını kaybetmesi, Beşar’ın hayatını değiştirdi. Babası Hafız Esad tarafından liderlik için hazırlanmaya başlayan Beşar, hızla askeri ve siyasi eğitimlerden geçirildi.
2011 yılında başlayan Arap Baharı’nın etkisiyle Suriye’de halk protestoları patlak verdi. Esad rejimi, bu gösterilere sert bir şekilde müdahale ederek kitlesel şiddet ve tutuklamalarla karşılık verdi. Protestolar kısa sürede iç savaşa dönüştü. Rejim güçleri, muhaliflere karşı kimyasal silah kullanımı ve varil bombası gibi yöntemlerle dünya genelinde tepki topladı.
2024 yılında muhalif güçler, rejimin zayıfladığı dönemde yoğun saldırılarla birçok stratejik bölgeyi kontrol altına aldı. Halep, İdlib ve Hama gibi önemli şehirlerde rejim otoritesini kaybetti. Son olarak, 27 Kasım’da başkent Şam’da halkın sokaklara dökülmesiyle rejim güçleri kamu binalarından ve kent merkezinden çekilmeye başladı. Muhalifler, Şam’da kontrolü ele geçirirken, Esad rejimi fiilen sona erdi.
Beşar Esad’ın iktidardan ayrılmasıyla 61 yıllık Esad (Baas) rejimi ve 53 yıllık Esad ailesi hâkimiyeti tarihe karıştı. Ülkede yıllardır süren iç savaşın ardından, Suriye halkı için yeni bir dönem başladı. Ancak, milyonlarca Suriyelinin yerinden edildiği, şehirlerin harap olduğu ve ekonominin çöktüğü bir ortamda, bu yeni dönemin nasıl şekilleneceği büyük bir belirsizlik taşıyor.
Beşar Esad, iktidara geldiğinde “Şam Baharı” adı verilen kısa süreli bir reform süreci başlattı. Ancak bu süreç uzun sürmedi. Reform vaatleri yerini baskıcı politikalar, ekonomik eşitsizlik ve ifade özgürlüğü üzerindeki sert kısıtlamalara bıraktı.
Savaş boyunca Esad rejimi, İran, Rusya ve Çin gibi müttefiklerinden destek aldı. Özellikle Rusya’nın 2015 yılında savaşa doğrudan müdahil olması, rejimin ayakta kalmasını sağladı. Ancak bu süreçte ülke ekonomisi çöküşe geçti, milyonlarca Suriyeli mülteci durumuna düştü ve yüz binlerce kişi hayatını kaybetti.
61 yıllık kanlı Baas rejimi ve 53 yıllık Esad ailesi iktidarı sona ermiş oldu.