1 Eylül 2023 itibarıyla, ev sahibi veya kiracılar arabulucuya başvurmadan dava açamıyorlar. Arabulucuya başvuran taraflar arasında uzlaşma sağlanmazsa, herhangi bir ödeme yapılmıyor. Ancak uzlaşma sağlanırsa arabuluculuk ücreti ödeniyor. Bu durumu fırsat bilen bazı ev sahibi ve kiracılar, arabuluculuk ücretinden kaçınmak için “uzlaşamadık” diyerek süreci kendi aralarında sürdürüyor.
Gayrimenkul hukuku uzmanı Avukat Ali Güvenç Kiraz, arabuluculuk sürecinin doğru yönetilmemesi durumunda ciddi sorunlar yaşanabileceği konusunda uyarılarda bulundu. Kiraz, “Arabulucu ücretinin ödenerek bizzat arabulucu önünde uzlaşılması halinde arabulucunun düzenlediği uzlaşma tutanağı ilam hükmündedir. Yani bir mahkeme kararı gibi olur” dedi. Bu tutanağın, kira tespiti davası açma hakkını 5 yıl boyunca engellediğini belirtti. Ancak taraflar arabulucu dışında kendi aralarında bir protokol yaparlarsa, bu protokolün ilam hükmünde olmayacağı ve ev sahibinin yeniden dava açabileceği uyarısında bulundu.
Anlaşma sağlanması durumunda, arabuluculuk ücreti anlaşma bedeline göre değişen yüzdelerle belirlenir. Örneğin, anlaşma bedelinin ilk 200 bin TL’si için yüzde 6, sonraki 320 bin TL için yüzde 5 ve sonrasındaki 520 bin TL için yüzde 4 oranında ücret uygulanır. Yüksek kira bedelleri ve ticari gayrimenkuller için bu ücretler artış gösterir.
Örneğin, 10 bin TL olan kira bedelinin 20 bin TL’ye çıkması durumunda, yıllık fark olan 120 bin TL üzerinden yüzde 6 arabuluculuk bedeli hesaplanır. Anlaşma durumunda ödeme, taraflar arasında paylaştırılabilir veya belirlenen bir taraf tarafından karşılanabilir. Belirleme yapılmazsa, ücret yarı yarıya bölüşülür.