Esad’ın kaçmasının ardından ise Türkiye’deki Suriyelilerin ülkelerine dönüp dönmeyeceği merak konusu oldu. Mültecilerin dönmesiyle ilgili çıkışlarıyla bilinen Zafer Partili lideri Ümit Ödağ’dan açıklama geldi. Yılların deneyimi Uğur Dündar ile Arena programına katılan Zafer Partisi Genel Başkanı Ümit Özdağ şunları söyledi:
“Şöyle bir hava yaratılmaya çalışılıyor: Sanki bütün Suriyeliler sınırlara yığılmış, Suriye’ye gidiyorlar ve Türkiye’de neredeyse Suriyeli kalmamış gibi. Ancak bu, son derece yanıltıcı bir tablo. Örneğin, İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, Suriye’ye geçişlerin iki katına çıktığını söyledi. Gazeteci Ali Çağatay’ın yaptığı bir araştırmaya göre, yıllardır, çatışmaların başladığı dönemden bu yana, ortalama günlük 315 kişi Suriye’ye gidiyor. Yani bu kişiler gidip geliyor, ancak ortalama bu seviyede kalıyor.
Son 10 günü ele alırsak, bu sayı 3.150 kişi yapar. Ancak şu an bu geçişler de azalmış durumda. Gidenler ise genelde aileler değil, ailelerin içinden seçilen kişiler. Peki, bu kişiler neden gidiyor?
Birinci neden, biraz önce izlediğimiz bir gencin ifade ettiği gibi, “Malıma, mülküme ne oldu?” diye görmek istemeleri. Aileler, “Önce git, bir bak bakalım,” diyor. Ama aile burada kalmaya devam ediyor.
İkinci neden ise Suriyelilerle yapılan temaslarda ortaya çıkan şu durum: Bölgeye gidenlerin bir kısmı, savaş zamanının aynı zamanda Orta Doğu’da yağma zamanı olması nedeniyle, yağma için gidiyor. Bunu Türkiye’de kalan Suriyeliler de ifade ediyor.
Peki, Türkiye’de şu anda ne kadar Suriyeli var? Ali Yerlikaya’nın açıklamasına göre, 2 milyon 900 bin civarında. Ama burada şunu sorgulamak gerekiyor: Örneğin, 14-28 Mayıs 2023 seçim sürecinde, Zafer Partisi Genel Merkezi’ne Numan Kurtulmuş geldi ve ikinci tur için görüşmeler yaptı. O dönem Türkiye’de 5 milyon civarında Suriyeli olduğu ifade ediliyordu. Eğer Ali Yerlikaya’nın söylediği doğruysa, o tarihten bugüne kadar 2 milyon Suriyelinin geri dönmüş olması gerekiyor.
Peki, nereye döndüler? Bu rakam doğru değil. Buradaki Suriyelilerle ilgili açıklanan sayılarda ciddi bir tutarsızlık var.
Geri dönüşlerle ilgili ortaya çıkarılan tablo da gerçeği yansıtmıyor. İktidar ne diyordu? “Biz Suriyelileri göndereceğiz. Türk ekonomisi başka türlü bu krizden çıkamaz. İşsizlik sorununu bu şekilde çözebiliriz. Gıda fiyatlarını ancak böyle düşürebiliriz.” Ancak bugün gelinen noktada, bu söylemlerden çok farklı bir tablo var.