Hayat pahalılığı, iğneden ipliğe her alana zam olarak yansırken, dar gelirli umudunu asgari ücret artışına bağladı. Milyonlar gözünü Asgari Ücret Tespit Komisyonu’na dikti. Cumhurbaşkanı Erdoğan ‘Çalışanı enflasyona ezdirmeyeceğiz’ diyor. Ancak artışın hangi enflasyona göre yapılacağı belirsiz. Uzmanlar yüzde 300’leri bulan kira artışları ile yüzde 100’ü aşan çarşı pazar zamlarına dikkat çekse de IMF’nin raporu sonrası Merkez Bankası Başkanı ile MÜSİAD yüzde 25’i telaffuz etti. Oran vermeyen ekonomi yönetiminin ‘beklenen enflasyon’a işaret etmesi ise artışın düşük tutulacağı kanaatini oluşturuyor.
TÜİK enflasyonu ile sendikaların beklediği zam arasındaki fark ise büyük. Zamda büyük etkisi olan Türk İş, toplantı öncesi rakam telafuz etmeyeceklerini belirtirken, DİSK yüzde 76’lık bir artış talep ederek 30 bin lira istedi. HAK İŞ de ücretin 28-30 bin bandında olması gerektiğini belirtti. Resmi enflasyon ile muhalefet partilerinin açıkladığı rakamlar arasında da fark büyük. Muhalefetin açıkladığı en düşük rakam 28 bin olurken en yükseği 35 bin TL. Zammın açıklanması için takvimin işlediği süreçte rakamlar arasında farkın büyük olması nedeniyle kamuoyunda ‘Artış kimin enflasyonuna göre olacak’ yorumu yapılıyor.
Milyonlarca çalışanın gözü Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun 10 Aralık’ta yapılacak ilk toplantısına çevrildi. Yapılacak zam oranı merak edilirken, görüşmedeki taraflardan biri olan hükümet artışta enflasyonu vurgu yapıyor. Ancak hükümetin işaret ettiği enflasyonun hedeflenen mi, gerçekleşen mi yoksa patronların dile getirdiği oran mı olduğu belirsizliğini koruyor. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, konuya ilişkin yaptığı açıklamada “Ücret belirlenirken bir denge aranacaktır” dedi.
Asgari ücret toplantısı için geri sayım başladı. Komisyon ilk toplantısını 10 Aralık’ta yapacak. Hükümet, işçi ve işveren tarafının temsilcileri hazır bulunacak. 15 üyeli toplantıda, yapılan çalışmalara dair raporlar paylaşılacak. Yapılacak zam oranı merak edilirken, görüşmedeki taraflardan biri olan hükümet enflasyona dikkat çekiyor. Ancak hükümetin işaret ettiği asgari ücretin gerçekleşen enflasyona mı, hedef enflasyona göre mi belirleneceği henüz netlik kazanmadı. Kulislerde konuşulanlara göre ekonomi yönetimi yeni asgari ücretin gerçekleşen enflasyona göre değil, hedef enflasyona göre belirlenmesi görüşünde olduğu belirtiliyor.
Merkez Bankası yönetiminden ücretler için “ileriye dönük endeksleme yapılması gerektiği” tavsiyesi gelmişti. Merkez Bankası’nın yanı sıra patronlar da yüzde 25’ten fazla zam yapılmaması taleplerini her fırsatta dile getirip lobi çalışmalarını sürdürüyor. Asgari ücrette zam oranı belirsizliği devam ederken, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz asgari ücrete ilişkin yaptığı son açıklamasında, “Asgari ücrette durum sadece kamu ile ilgili bir durum söz konusu değil. 3’lü bir mekanizma var. Öteden beri süren bir mekanizma söz konusu zaten. Ben şunun altını çizmek istiyorum; asgari ücret adı üstüne asgaridir, yani bundan daha altı olmaz. Önemli olan da bu çizgidir. 2023’te yüzde 100’den fazla bir zam yapıldı. 2024’te de yaklaşık yüzde 50 civarında zam yapıldı. En az bunlar kadar da önemli olan bir kararla, asgari ücreti vergi haricinde tuttuk” ifadelerini kullandı. Ücretin belirlenirken bir denge aranacağının altını çizen Yılmaz, şimdiden bir rakam ifade etmenin doğru olmayacağını belirtti.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, yeni yılda geçerli olacak asgari ücretle ilgili, “Komisyon tarafından belirlenecek asgari ücretin çalışanlarımızın refahı ve işverenlerimizin sürdürülebilir üretim kapasitesini de gözetecek bir denge ile oluşmasını temenni ediyoruz” dedi. Bakan Işıkhan, Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun 10 Aralık’ta işçi ve işveren temsilcilerinin katılımıyla çalışmalarına başlayacağını anımsatarak, “Komisyon tarafından belirlenecek asgari ücretin çalışanlarımızın refahı ve işverenlerimizin sürdürülebilir üretim kapasitesini de gözetecek bir denge ile oluşmasını temenni ediyoruz. Bu dengenin sosyal adalet anlayışımız ve ekonomik kalkınma hedeflerimiz doğrultusunda şekillenmesini ümit ediyoruz. Bizler, işçisinden işverenine, istihdamın tüm paydaşlarının hak ve menfaatlerini koruma sorumluluğumuzun bilinciyle hareket ediyor, Türkiye Yüzyılı’nda çalışma hayatına yakışan bir uzlaşıyı hep birlikte inşa ediyoruz. Asgari ücretin artışına ilişkin herkes ne kadar artacağı sorusunun cevabını arıyor. Elbette hem işveren hem işçi temsilcilerinin gönlünden geçen asgari ücret rakamları var. Ancak bildiğiniz gibi asgari ücreti, Asgari Ücret Tespit Komisyonu belirliyor. İşveren ve işçi örgütlerimiz fikirlerini, düşüncelerini, komisyonda yer alan temsilcilere iletebilir. Komisyon üyeleri hep birlikte bu fikirleri, teklifleri değerlendirecek. Şimdiden bir oran vererek Asgari Ücret Tespit Komisyonumuzun iradesine, hassasiyetine gölge düşürmemeli. Zira komisyon tüm sosyal paydaşların olduğu bir yapıda. Tüm üyelerin iradesiyle 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren geçerli olacak asgari ücret belli olacaktır” ifadelerini kullandı.
Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Başkanı Mahmut Asmalı, asgari ücrette yüzde 25’in üzerinde bir artışın doğru olmayacağını belirtti. Bloomberght’de bir programa katılan Asmalı, asgari ücrette enflasyon hedeflerine zarar getirecek bir artışı doğru bulmadığını belirtti. Asmalı, iş dünyasının yüksek faizden ciddi şekilde rahatsız olduğunu söyledi. Ankara Ticaret Odası (ATO) Yönetim Kurulu Başkanı Gürsel Baran, TCMB Başkanı Fatih Karahan’ın asgari ücrette yüzde 25 civarı artışın 2025 yılı enflasyon görünümüyle uyumlu olacağı mesajını verdiğini belirterek, “Biz de yapılacak zammın bu seviyede olması gerektiği kanaatindeyiz” dedi.