Anavatanı Çin, Japonya ve Tayvan olan ve bilimsel adı Halyomorpha halys olan bu böcek, çiftleşmek için koku salgılayarak karşı cinsini çeker. 1-2 santimetre büyüklüğündeki böcekler, Amerika ve Avrupa’ya yayıldıktan sonra 2017’de Türkiye’ye ulaştı. Şu anda İstanbul dahil 17 ilde varlığı biliniyor ve özellikle Karadeniz bölgesinde ciddi bir tehdit oluşturmuş durumda.
Kahverengi Kokarca böceği, kışı kapalı mekanlarda geçirirken, bahar ve yaz aylarında bitkilerin yapraklarına ve meyvelerine saldırarak ciddi zararlara yol açıyor. En çok fındık ağaçlarına zarar veren bu böcek, fındık üretimiyle öne çıkan Karadeniz illerinde hızla çoğalıyor ve bu bölgelerdeki tarım ürünleri için büyük bir tehdit oluşturuyor.
Kahverengi Kokarca, bitkilerin öz suyunu emerek besleniyor. Bu beslenme biçimi bitkilerin dokusuna zarar verirken, ürünlerde fiziksel deformasyon ve hastalıklara zemin hazırlayan yaralar oluşturuyor. Meyve ve sebzelerin iç kısımlarına başlarını sokarak beslenmeleri, bu ürünlerin dış görünümünü bozduğu gibi lezzet ve besin değerlerini de düşürüyor.
Zararlının en çok görüldüğü illerden biri olan Sakarya’da, Sakarya Ziraat Odaları İl Koordinasyon Kurulu Başkanı Ali Şener Bayraktar bu böcek sebebiyle rekoltelerde yüzde 20 düşüş olduğunu belirtti ve tehlikeye karşı şu uyarılarda bulundu:
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, CHP Ordu Milletvekili Seyit Torun’un, kahverengi kokarca ile mücadelede yapılanlarla ilgili yazılı soru önergesine verdiği yanıtta böceğin Karadeniz dışında Marmara Bölgesi’ndeki bazı illerde de tespit edildiğini söyledi.
Bu böceğin zarar verdiği alanlar sadece estetik değil; bitkilerde oluşturduğu yaralar, bitkileri hastalıklara karşı daha savunmasız hale getiriyor. Tarımsal ürünlerde kalite kaybına neden olan bu böcek, ekonomik açıdan da ciddi kayıplara yol açıyor.
Bunu öngördük ama bu denli zarar vereceğini öngöremedik. Fındığın randımanına bakılırken kesilmesi sırasında Kahverengi Kokarca böceğinin fındığa verdiği tahribatı gördük. Üretici fındığına bakmış ama randıman sırasında yarısının çürük olduğunu gördük. Bu kışı doğru bir mücadele ile geçiremezsek önümüzdeki yıl büyük bir felaketle karşı karşıya kalacağız.
Bakan Yumaklı, bu böcekle mücadele çerçevesinde biyolojik, biyoteknik, kimyasal yöntemlerin uygulandığına dikkati çekerek şunları ekledi:
Türkiye’de tarımsal açıdan büyük öneme sahip olan fındık ve mısır gibi ürünler, Kahverengi Kokarca’nın tehdidi altında. Eğer bu zararlının yayılması durdurulamazsa, ülkemizin tarım sektöründe daha büyük ekonomik zararlar yaşanabileceği tahmin ediliyor.
“Bakanlığımız koordinesinde ‘Kahverengi Kokarca Eylem Planı’ başlatılmıştır. İlgili üniversiteler, araştırma kuruluşları üretici örgütleri ve diğer tüm paydaşlarla mücadele çalışmaları yürütülmektedir. Eylem Planı kapsamında 35 ilde mücadele çalışmaları için teknik ekipler oluşturulmuştur. Üretim sezonu boyunca eğitim, yayım, sürvey çalışmaları planlanarak 196 ilçede 1272 teknik personelle 508 lokasyonda yoğun şekilde çalışmalar yürütülmektedir.”