Resmi Gazete’de yayımlanan tebliğ ile geçtiğimiz yıl elektrikli araçlara getirilen zorunluluk, genişletilerek hibrit motorlu araçlara da uygulandı. Buna göre ithalatçı firmaların, Türkiye’nin 7 coğrafi bölgesinde en az 20 yetkili servis kurmaları gerekecek.
Öte yandan bu servislerin Türk Standartları Enstitüsü (TSE) tarafından belgelendirilmesi şartı da bulunuyor. Araç bakım ve onarım hizmeti verecek kişilerin, TSE veya Meslekî Yeterlilik Kurumu tarafından onaylanmış yeterlilik belgelerine sahip olması zorunlu hale getirildi.
Otomotiv Gazetecisi Halit Bolkan tebliği ANKARAGÜNDEM için yorumladı ve bu düzenlemenin olası sonuçlarını anlattı. Bolkan, Türkiye ve AB dışındaki üçüncü ülkeler için getirilen bu yükümlülüklerin özellikle Çinli markaları zora sokacağını söylüyor. Bu anlamda Türkiye’de hiç zorlanmadan elektrikli ve hibrit otomobil satabilecek tek bir Çinli firma bulunuyor: BDY
BDY, Türkiye’ye yatırım yapacağını açıklamış, Türkiye’den de BDY’ye ciddi yatırım teşviki vadedilmişti. Buna göre BDY, yatırım teşvik belgesini aldıktan sonra sadece yüzde 40’lık ek mali yükümlülükten muaf olmayacak; hem 2023’te elektrikli araçların ithalatına yönelik düzenlemenin hem de hibrit motorlu otomobillere yönelik düzenlemenin yükümlülüklerinden de muaf olacak.
Bolkan, bu düzenlemeyle birlikte pek çok markanın yatırım planı suya düşerken, yatırım teşvik belgesi sayesinde BDY’nin sektörde “tek tabanca” olacağını söylüyor:
“BYD ile bir yatırım teşviği imzalanmadı ama yanılmıyorsam haziran ayında bir toplantı yapıldı. Şimdi Türkiye’de yüzde 10 gümrük vergisine ek olarak yüzde 40’lık bir ek mali yükümlülük var. BYD Türkiye yetkilileri toplantıda ‘Biz Yatırım Teşvik Belgesi imzalandıktan sonra bu yüzde 40 ek mali yükümlülükten muaf olacağız’ açıklamasını yaptı. O toplantıda ben de ‘Peki elektrikli otomobille ilgili bir muafiyet söz konusu olacak mı?’ sorusunu yönelttim ve ‘Evet, biz Aralık 2023’te yayınlanan tebliğden de muaf olacağız.’ cevabını aldım. BYD, yatırım teşvik belgesini imzaladığı anda elektrikli otomobil de getirebilecek ve kendisine ait 20 servis açma zorunluluğu olmadan şu andaki yetkili servis ağıyla… Dolayısıyla BYD’ye hem yüzde 40 ek mali yükümlülükte kıyak yapılıyor üstüne elektrikli otomobil getirmesinin önü açılıyor bunun da üstüne muhtemelen şimdi bu hibrit otomobiller için getirilen tebliğden de muaf olacak. Çinli markalar arasında sadece BYD elektrikli otomobil satabilecek hale gelecek.”
BDY’nin yapacağı yatırım önemli olduğunu, bu teşviklerin sebebinin de bu yatırım olduğunu belirten Bolkan, bu yatırıma rağmen BYD’ye verilen teşviklerin fazla olduğunu söylüyor:
“Burada tabii 1 milyar dolarlık bir yatırım söz konusu, o yüzden bazı teşvikleri anlıyoruz ama fabrika yatırımı için verilmiş bu teşvikler çok fazla. BYD Macaristan’a da yatırım yaptı ama orada bu kadar büyük teşvikler verilmedi. Sektör de bunu söylüyor zaten. BYD Türkiye’nin kendi açıklamasına göre BYD ‘Üç yıl içinde en az 130 bin araç satacağız diyor. Buna göre zaten üç yılda tüm yatırımı çıkarmış olacaklar burada. Böyle yatırımı herkes yapar.”