Ekonomist Mahfi Eğilmez
Makalesinin başında enflasyonla mücadelede kullanılan tartışmalı uygulamaları özetleyen Eğilmez, mevcut durumun sürdürülebilir olmadığını belirtti. Bu uygulamalar arasında ücretlerin yoksulluk sınırının altında tutulması, kiraların baskılanması, üreticiye verilen taban fiyatlarının enflasyonun altında artırılması ve faizlerin negatif reel seviyede tutulması gibi önlemler yer alıyor. Eğilmez ayrıca kredi kullanımını sınırlayıcı önlemler alınmasına ve carry trade yoluyla döviz girişinin teşvik edilmesine de dikkat çekiyor.
Türkiye’de gelir adaletsizliğinin ciddi boyutlarda olduğunu vurgulayan Eğilmez, 2022 yılı verilerine göre nüfusun en zengin yüzde 20’sinin GSYH’nin yarısını paylaştığını belirtti. Eğilmez, “Bu sağlıksız yapının 2023 ve 2024’te çok daha fazla bozulduğunu bu yıllara ait gelir dağılımı araştırmaları açıklanınca göreceğiz” dedi. Nüfusun geri kalan yüzde 80’i ise GSYH’nin diğer yarısını paylaşıyor ve kişi başına gelir ortalama 6.666 dolar seviyesinde kalıyor.
Eğilmez, Türkiye’deki kayıt dışı ekonominin büyüklüğüne de dikkat çekti. 2023 yılının GSYH’si üzerinden yapılan hesaplamaya göre, kayıt dışı ekonominin yaklaşık 300 milyar dolar değerinde olduğunu belirten Eğilmez, “Bu 300 milyar dolarlık gelirin kaçırılan dolaysız vergileri en kaba hesapla bile 50 milyar dolardan (1,6 trilyon lira) aşağı etmiyor” ifadelerini kullandı.
Vergi reformu paketi konusunda basına sızdırılan bilgileri değerlendiren Eğilmez, paketten önemli maddelerin çıkarıldığını ve geriye sadece vergilerin artmasına yol açacak düzenlemelerin kaldığını belirtti. Özellikle gider bildirimiyle ilgili maddenin paketten çıkarılmasını eleştiren Eğilmez, “Gider bildirimiyle ilgili madde yer almayacağına göre vergi paketinin bir anlamı kalmıyor” dedi.
Eğilmez, kendi önerdiği servet ve gider bildirimi uygulamalarının yürürlüğe girmesi durumunda Türkiye’nin bütçe açığının kapanabileceğini ve gelecek yılların kurtarılabileceğini savundu. Ancak bu düzenlemelerin tasarıdan çıkarıldığını belirten Eğilmez, “Kayıt dışı ekonomiyi kayda almak, vergi dışı servet ve gelirleri vergilendirmek için eksik de olsa, küçücük bir umut ışığı olan gider incelemesi düzenlemesi bile tasarıdan çıkarılmış” ifadeleriyle hayal kırıklığını dile getirdi.