Son dönemde vergi sisteminde yapılan düzenlemelerle Türkiye’de enflasyon düzeltmesi uygulaması yeniden gündeme taşındı. 2004 yılından bu yana devrede olmayan enflasyon düzeltmesi, yüksek enflasyon oranları nedeniyle 2023 yılının sonunda yapılan bilançolarla geri döndü. Ancak, bu düzenlemenin bazı şirketler üzerinde yarattığı mali yükler, “enflasyon vergisi” olarak adlandırılan yeni bir vergi tartışmasını da beraberinde getirdi.
Vergi Usul Kanunu’na göre, fiyat endeksindeki artışın son üç hesap döneminde %100’den fazla ve aynı hesap döneminde %10’dan fazla olması durumunda, gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri mali tablolarını enflasyon düzeltmesine tabi tutmak zorunda kalıyor. Uzun bir süre boyunca bu koşullar sağlanmamıştı. Ancak, 2019’dan itibaren enflasyon oranlarındaki hızlı artışla birlikte bu uygulamanın koşulları yeniden oluştu ve 2024 yılında vergi mükellefleri üzerinde önemli bir yük oluşturdu.
Bu uygulama, kâr elde etmeyen veya ticari faaliyet bile yürütmemiş işletmeleri dahi vergiye tabi tutabiliyor. Bu nedenle, enflasyon düzeltmesi, birçok sektörde “enflasyon vergisi” olarak nitelendiriliyor ve yoğun eleştirilere neden oluyor. Eleştiriler, özellikle ticari faaliyetlerden kâr elde etmeyen şirketlerin, bilançolarında parasal olmayan varlıkların değerlenmesi sonucunda suni kâr göstererek vergi ödemek zorunda kalmasından kaynaklanıyor. İşletmelerin bu tür vergi yükleriyle karşı karşıya kalmaları, nakit akışlarını olumsuz etkileyerek mali sıkıntılar yaşanmasına yol açabiliyor.
Türkiye Serbest Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği (TÜRMOB) tarafından düzenlenen bir mitingde, enflasyon düzeltmesinin yılda bir kez yapılması gerektiği dile getirilmişti. Mali müşavirler, üç ayda bir verilen geçici vergi beyanları sırasında enflasyon düzeltmesi yapılmasının neredeyse imkânsız olduğunu ve bu durumun iş yükünü artırdığını savunuyor. Ayrıca, uygulamanın teknik detaylarının belirsizliği de mükellefler arasında kaygılara neden oluyor.
2024 yılıyla birlikte, geçici vergi dönemlerinde enflasyon düzeltmesinin uygulanmaya başlanması planlanıyor. Normalde Ocak-Mart döneminde yapılması gereken ilk enflasyon düzeltmesi, sektörden gelen talepler doğrultusunda Nisan-Haziran dönemine ertelendi. Vergi beyannamelerinin verilme süresi de 27 Ağustos 2024 tarihine kadar uzatıldı. Ancak, bu ertelemeler ve süre uzatımları, düzenlemeyle ilgili tartışmaları durdurmuş değil.