HAK-İŞ Akademi tarafından hazırlanan rapor, Türkiye’deki emeklilik sisteminin mevcut sorunlarını ve çözüm önerilerini ortaya koyuyor. HAK-İŞ Akademi’nin gelir dağılımı adaletsizliği ve vergi konularına ilişkin çalışmalarının ardından yayımladığı bu rapor, emeklilik sisteminin güncel meselelerine yönelik önerileri içeriyor. Arslan, raporu sunarken “Sosyal güvenlik, Türkiye gibi demokratik sosyal devletlerin temel sorumluluklarından biridir” ifadelerini kullanarak, sistemde yapılacak reformların büyük önem taşıdığını vurguladı.
HAK-İŞ Genel Başkanı Mahmut Arslan
Arslan, sosyal güvenlik sisteminin kökenine dair değerlendirmelerde bulunarak, geçmişte Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) kaynaklarının verimli kullanılmadığını belirtti. “O dönemde kaynaklarımız yerinde değerlendirilseydi, bugünkü krizleri bu kadar derin yaşamazdık” diyen Arslan, geçmişin mali yönetim hatalarının bugünkü sosyal güvenlik sorunlarına katkıda bulunduğunu savundu.
Türkiye’nin genel milli geliri artmasına rağmen, sosyal güvenlik harcamalarının Gayri Safi Milli Hasıla’daki (GSMH) payının düştüğüne dikkat çeken Arslan, 2009’da emeklilere yapılan sosyal güvenlik harcamalarının GSMH içindeki payının yüzde 7,6 olduğunu, bu oranın 2023’te yüzde 6,4’e gerilediğini belirtti. “Bu düşüş, devletin sosyal güvenlik sistemine yeterli kaynağı ayırmadığını gösteriyor” diyen Arslan, bu eksikliğin, emeklilerin yaşam standartlarını olumsuz etkilediğini ifade etti.
Arslan, sosyal güvenlikteki aktüeryal dengenin kayıt dışı istihdam ve prim tahsilat sorunları nedeniyle bozulduğunu vurguladı. “EYT düzenlemesi ya da emekli maaşları değil, asıl sorun kayıt dışı istihdam ve prim tahsilatında yaşanan aksaklıklar” dedi. SGK’nın prim alacaklarının 2023 itibarıyla 600 milyar TL’ye ulaştığını belirten Arslan, “Bu primler tahsil edilse, emekli maaşlarını yüzde 50 artırmak mümkün olurdu” şeklinde konuştu.
Arslan, Türkiye’de emeklilerin vergi gelirlerinden aldığı payın OECD ülkelerinin oldukça gerisinde kaldığını belirterek, “OECD ülkelerinde emeklilerin vergi gelirlerinden aldığı pay yüzde 25 iken Türkiye’de bu oran yüzde 12,4” dedi. Bu oranın düşük olmasının emekli maaşlarının artışını sınırladığını ifade eden Arslan, sosyal güvenlik sistemine daha fazla kaynak aktarılmasını gerektiğini savundu.