Eş vefatı durumunda kişiye bağlanan ölüm maaşında gelir durumu devreye giriyor. Eğer geride kalan eşin bir geliri yoksa bu maaşın yüzde 75’ini alabiliyor. Ancak geliri varsa bu oran yüzde 50’ye düşüyor. Kocası vefat eden kadınların sigortalılık süresi uygun olan eşleri üzerinden geliri olup olmadığına bakılmaksızın maaş alma hakkı doğuyor.
Yeni Asır’dan Faruk Erdem’in haberine göre yetim maaşı ise kız çocuklarına evlenmediği ve çalışmadığı sürece, erkek çocuklarına da 25 yaşına kadar öğrenci oldukları dönemde bağlanıyor. Ayrıca eşini kaybetmiş ya da boşanmış kadınlar hem kendi maaşını hem de kaybettiği eşinden kalan maaşı alabiliyor.
2008 öncesinde farklı sigorta kollarından olmak kaydıyla çift maaş almak mümkündü. 2008’de yürürlüğe giren 5510 sayısı yasa ile çift maaş alma hakkı büyük ölçüde sınırlandı. Ancak ölüm tarihi ve sigorta durumu gibi özel şartlarda bazı hallerde çift maaş almak mümkün.
Dul maaşından faydalanabilmek için Bağ-Kur ve Emekli Sandığı’na tabi kişilerde 1800 gün, SSK’lılar içinse 900 gün prim ödeme zorunluluğu bulunuyor. Geçmişte eksik günler askerlik veya doğum borçlanması ile tamamlanabiliyordu. Ancak bu imkan ortadan kalkmış durumda.
■ Kocası ölen bir kadın eğer emekli ise hem kendi emekli maaşını hem de kocasından kalanı maaşı alabiliyor. Yani çift maaş alır. ■ Dul kadın çalışabilir. Hem kocasından hem de sigortalı olarak çalıştığı yerden maaş alır ve şartlar oluşursa emekli de olur. ■ Kız çocuk çalışmıyorsa, ölen anne babasından aylık alıyor. ■ Kız çocuk çalışmaya başlarsa, SSK ya da Bağ-Kur’dan bağlanan aylık kesiliyor. ■ Emekli Sandığı’ndan bağlanan aylık ise kız çocuğu SSK’lı ya da Bağ-Kur’lu olarak çalışıyorsa, kesilmiyor. Memur olursa kesiliyor. ■ Çalışmayan bekâr kız çocuğunun da çift maaş alma imkânı var. 1 Ekim 2008’den itibaren, yetim kız çocuğu ölen anne ve babasından iki maaş alabilir. Yüksek olanın tamamı, diğerinin ise yarısını alıyor. Evlenince maaşı kesiliyor. ■ 1 Ekim 2008’de 5510 Sayılı Yasa yürürlüğe girmeden önce, dul kalan ve çalışmayan kadına kurumlar (SSK, Bağ- Kur, Emekli Sandığı) farklı olmak şartıyla, eşten ve babadan aylık veriliyordu. 1 Ekim 2008’den sonra çift maaş kalktı.