Türkiye’de otomotiv sektörü dünyanın en ilginç vergi sistemlerinden birine sahip. Bizim matrah sistemi adını verdiğimiz özel tüketim vergisi (ÖTV) dilimleri kağıt üstünde farklı uygulamada farklı. Yüzde 45, yüzde 50, yüzde 60 ve hatta yüzde 70’lik matrah diliminde bile araç kalmadı. Fakat yine de uygulamayı düzenlemek veya matrah sistemini güncellemek için yeni bir adım atılmıyor. Yerlisi de ithali de aynı vergi dilimiyle satılmaya başlanınca ortada bir yerlilik sorunu ortaya çıkıyor.
Bugün bakıldığında Türkiye’de üretilen Fiat Egea da yüzde 80’lik ÖTV diliminde ithal olarak gelen Mercedes E Serisi de. Aradaki fiyat makası aslında gittikçe derinleşiyor fakat iki modelin de aynı matrah diliminde satılması yerlinin fiyat avantajını ortadan kaldırıyor.
Otomotiv Sanayi Derneği’nin (OSD) 50’nci yıl dönümünde İstanbul’da gerçekleşen bir toplantıda sorularımızı cevaplayan OSD Başkanı Cengiz Eroldu, yerlilik tarafına değindi. İç pazarda yerli araçların payı yüzde 39’lardan 32’lere kadar düştüğünü anlatan Eroldu “Geçen sene dahi biz mesela yüzde 50 ÖTV’li araç satabiliyorduk, şimdi yüzde 80’e geldik. Şimdi Türkiye’de belli bir müşteri var. O müşterinin satın alma potansiyeli belli sonuçta. Bugün 800 bin TL civarında yani bugünün fiyatlarıyla 800 bin liralık bir araca aslında talebi olan çok insan var. Şimdi o kalktı aslında.
Bütün araçların yüzde 80’e çıkmasıyla birlikte belki Türk müşterisinin de araca ulaşımı da biraz kısıtlandı. Yani bence en büyük fark orada. Geçmişte ÖTV’de 45- 50- 80 giden böyle dilimler vardı. Zaten o hızlandırdı, aslında tekrar keşfetmeye de gerek yok. Yapılan belli, o zaman onun verdiği sonuçlar da belliydi. Bence en büyük handikapların bir tanesi orada şu anda. Güncellenmeyen matrah sistemi yerliliği bitirdi” dedi.
Hükümet uzun bir süredir ekonomiyi soğutma çabasında. Bunun en büyük örneğini de otomotivde olduğu görülüyor. Bu konuya da değinen Cengiz Eroldu “Ama şu anda hükümetin de çok net söylediği soğutma talebi var. Şimdi orada bir çelişki oluyor. Yani soğutmak istiyorsanız şu anda hiçbir şey yapmamanız lazım. Aslında sayın Mehmet Şimşek de yurt dışı konferanslarında şu anda 2 sene olarak söylüyor. Yani 2025 yılında da paralel bir tablo olacak. Enflasyonun tekrar tek haneli rakamlara dönmesi herhalde 2026 ve sonrası olacak. Oralara kadar da bu faiz ve sıkılaştırma, soğutma çalışmalarını devam ettirecekler gibi görünüyor. Yani şu andaki politikalar öyle gösteriyor” ifadelerini kullandı.
Türkiye’ye Çinli BYD’nin 1 milyar dolarlık yatırımı da toplantının gündemindeydi. Bu yatırım haberinin OSD’nin 50 yıl kutlamalarına denk geldiğini anlatan Cengiz Eroldu, yatırım haberinin domino etkisi yaratacağını ifade ederek “Bence devamı gelebilir. OSD ile doğrudan temasta bulunan şu anda yok ama daha önce görüştüklerimiz oldu. Bize de gelip danışanlar oldu ama bence olabilir çünkü Türkiye hem kendisi önemli bir pazar, ben hep şunu söylüyordum zaten Türkiye’nin kendisi, pazarın büyüklüğü bir teşvik zaten” diye konuştu.