Ekonomim yazarı Vahap Munyar, “‘Mali çarpan etkisi’ tetikliyor sigarada 1 liralık maliyet artışı fiyatı 7.5 lira yükseltiyor” başlıklı yazısında, sigaraya yapılan yüksek zamların ardındaki “mali çarpan” etkisini şöyle aktardı:
“Başta sigara üreticileri olmak üzere tütün ürünleri sektörüne danışmanlık yapan bir arkadaşım sektörün fiyat artışlarında yaşadığı ‘çarpan etkisi’ ve bunun enflasyona yansımasını ortaya koyan araştırma yaptı.
Araştırmaya Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) Temmuz ayına ilişkin Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE) yüzde 47.83 olduğundan girdi:
– Alkollü içecekler ve tütün ürünlerinin genel endeksteki toplam değişime yıllık etkisi yüzde 2 civarında gerçekleşti.
Tek başına tütün mamullerinin enflasyona bu kadar yüksek etkisinin olmasının sigara vergi yapısının fiyata bağlı unsurunun çok yüksekliğinden kaynaklandığını vurguladı:
– Özellikle kur ve enflasyon artışlarının hızlandığı dönemlerde fiyata bağlı yüksek nispi vergi oranları mali çarpanı artırarak enflasyonu daha da olumsuz etkiliyor.
5 Temmuz 2023 tarihi üzerinde durdu:
– 5 Temmuz’da Haziran ayı sonu enflasyonunun açıklanmasıyla birlikte sigarada özel tüketim vergisi (ÖTV) tutarı yılın ilk 6 ayındaki üretici enflasyonu olan yüzde 14.82 oranında artış gösterdi.
7 Temmuz 2023’te KDV’nin yüzde 18’den 20’ye çıkarıldığını anımsattı:
– Böylelikle 5 Temmuz’daki ÖTV artışı ile birlikte tütün endüstrisinin ortalama seviyesindeki bir paket sigaranın üzerindeki toplam vergi yükü yüzde 82.5’e yükseldi.