Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) uzmanları, 3 Ocak 2022 tarihinde yürürlüğe giren ihracat bedeli satışlarıyla ilgili önemli bir analizi kamuoyuna sundu. Analiz, “İhracat Bedeli Satışı Yapan Firmaların Döviz Geri Alım Davranışları” başlığını taşıyor.
TCMB Uzman Yardımcısı Kadir Gürci ve TCMB Genel Müdür Yardımcısı Ünal Seven tarafından kaleme alınan bu çalışmada, ihracat bedellerinin yurda getirilmesine dair yöntemlerin 16 Ocak 2020 tarihli ihracat genelgesi çerçevesinde belirlendiği ifade edildi.
Analizde, Hazine ve Maliye Bakanlığının talimatları doğrultusunda, son değişikliklerle birlikte, ihracat bedellerinin %30’unun bankalara satıldığı vurgulandı. 3 Ocak 2022 ile 7 Haziran 2024 tarihleri arasında firmaların döviz alım davranışları incelendi. Analiz, yaklaşık 80 bin firmanın ihracat bedeli üzerindeki döviz alış ve satış işlemlerini değerlendirdi.
Çarpıcı bulgulara göre, satışı yapılan ihracat bedelinin %79’u geri alım gerçekleştirmeyen firmalardan oluşmakta. %12’si az geri alım yaparken, %9’u ise satış tutarından daha fazlasını geri aldı. Bu oranlar satılan tutar üzerinden bakıldığında sırasıyla %67, %21 ve %12 olarak belirlendi.
Yapılan regresyon analizleri, ihracat bedeli satışlarının sektördeki döviz geri alım davranışlarını etkilediğini ortaya koyuyor. TCMB’ye satış sonrası aynı gün döviz alınması durumunda maruz kalınan kur farkı, ortalama olarak binde 8 civarında olduğu tespit edildi.