Bu durumun temelleri, 2012 yılında yabancıların taşınmaz alımını ve sonrasında vatandaşlık kazanmalarını kolaylaştıran düzenlemelerle atıldı. Bu süreçte yabancılar, Türkiye’de toplamda 385 bine yakın konut satın aldılar.
Son yıllarda ise yabancılara satılan dört gayrimenkulün üç adedinin yurttaşlık hakkı kazanma amaçlı olduğu belirtiyor.
Cumhuriyet’ten Şehriban Kıraç’ın haberine göre; yabancıların Türkiye’de taşınmaz satın almasının önündeki sınırlamaları kaldıran ve Mütekabiliyet Yasası olarak bilinen düzenlemenin yürürlüğe girdiği Mayıs 2012’den 2024 Şubat sonuna kadar Türkiye’de yabancılara satılan konut sayısı 384 bin 519’ ulaştı. Vatandaşlık için gayrimenkul alımlarında fiyat, Eylül 2018’den itibaren 1 milyon dolardan 250 bine düşürüldü. Yoğun tepkilerin üzerine 13 Haziran 2022’de ise bu miktar 400 bin dolara çıkarıldı. Yabancıya gayrimenkul satışının en yüksek olduğu yıl 67 bin 940 ile 2022 yılı oldu. 2021 yılında ise yabancılar toplamda 58 bin 576 taşınmaz aldı. Ancak geçen yıl yabancıya gayrimenkul satışı 2022 yılına göre neredeyse yarı yarıya azaldı ve 35 bin adet seviyesine geriledi. 2022 yılında toplam konut satışları içinde yabancılara yapılan konut satışının payı yüzde 4.5 iken bu oran 2023’te yüzde 2.9’a düştü.
Ancak son dönemlerde, dolar bazında fiyatların yükselmesi, deprem riski, vatandaşlık ve ikamet izni için gerekli limitlerin artırılması gibi nedenlerle yabancıların konut alımında düşüş gözlemleniyor.
Özellikle İstanbul’da yabancıların taşınmaz alımlarında bir azalma yaşandığı belirtiliyor. İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Nizameddin Aşa, üç yılını dolduran vatandaşlık başvurusu yapan yabancıların, vatandaşlık almayı garantiledikten sonra satış yaparak büyük karlar elde ettiğini vurguluyor.
TÜİK verilerine göre, son yıllarda Türkiye’de en fazla konut alan yabancılar arasında Rusya, İran ve Irak vatandaşları öne çıkıyor. Ancak vatandaşlık alanların sayısı düzenli olarak açıklanmıyor ve bu konuda resmi istatistikler bulunmuyor.