İstanbul’un Üsküdar ilçesinde bulunan Enstitü Sosyal, “Uluslararası Hukuk Gözünden Tarihi Okumak” konulu bir panel düzenledi. Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden Prof. Dr. Akif Emre Öktem’in katılımıyla gerçekleştirilen etkinlikte, Küçük Kaynarca ve Lozan anlaşmalarının tarihsel süreçteki yeri ve uluslararası hukuk bağlamında anlamı masaya yatırıldı.
Prof. Dr. Öktem, panelde uluslararası hukuk ile tarihin kesişim noktasına dikkat çekerek, “Uluslararası hukukun geçmişi bilinmeden gününü anlamak mümkün değil” ifadesini kullandı. Eğitmenlik kariyerinde bu fikri öğrencilerine de aşılamaya çalıştığını vurgulayan Öktem, tarihsel olayların günümüzdeki jeopolitik dinamikler için önemine değindi.
1774 yılında imzalanan Küçük Kaynarca Anlaşması’nın, Osmanlı İmparatorluğu’nun Rusya ile olan çatışmalarından sonra bir dönüm noktası oluşturduğunu belirten Öktem, bu anlaşmanın tarihi bağlamındaki efsaneleri ele aldı. Bu noktada, anlaşmanın kapsamının yanlış yorumlandığını ve ortaya çıkan efsanelerin tarihsel gerçeklerle örtüşmediğini söyledi. Özellikle, anlaşmanın Osmanlı ortodoks tebaası üzerindeki himaye hakkı ile ilgili yanlış anlamalara dikkat çekti.
Lozan Anlaşması’nın 22. maddesinin incelenmesi gerektiğini ifade eden Öktem, bu madde ile Türkiye’nin sınır ötesi haklarından feragat etmesinin arka planını anlattı. “Bu madde anlaşıldığında, 1774 yılına dayanan Rus himayesinin günümüzdeki etkileri daha net bir şekilde görülebilir” dedi.
Panel, tarihin derinliklerine inerek, uluslararası hukukun evrimi hakkında katılımcılara önemli perspektifler sunarak son buldu.