Tüketici haklarını koruyan yasalar, online ve fiziki mağazalardan yapılan alışverişlerde, tüketiciye 14 gün içinde cayma hakkı tanır. Bu süre içinde tüketici, hiçbir gerekçe göstermeksizin aldığı ürünü iade edebilir. Avukat Özlem Şen, tüketicilerin “iade yoktur” gibi ibarelere inanmak zorunda olmadığını vurguluyor. Bu hakkın kullanılmasında sadece belirli istisnalar bulunuyor; kişiye özel üretilen veya hijyenik sebeplerle iadesi mümkün olmayan ürünler bu kapsama girmiyor.
Eğer bir satıcı, yasal cayma hakkınızı kullanmanıza engel oluyorsa, tüketicilerin başvurabileceği hukuki yollar mevcut. Alışveriş tutarı 104 bin TL’nin altındaysa, öncelikle Tüketici Hakem Heyeti’ne başvurulması gerekiyor. Bu başvuru, e-Devlet üzerinden yapılabilir ve ürünün faturası gibi deliller sunulabilir. Avukat Şen, başvuruların genellikle 6 ay içinde karara bağlandığını, ancak bu sürenin en fazla 9 aya kadar uzayabileceğini belirtiyor.
Sosyal medya platformları üzerinden yapılan alışverişlerde de tüketicilerin hakları korunuyor. Instagram veya Facebook gibi platformlarda “iade yoktur” ibaresiyle karşılaşmak mümkün. Ancak Avukat Şen, bu tür alışverişlerde de tüketicilerin iade hakkına sahip olduğunu belirtiyor. Hatta, yanlış veya eksik ürün gönderilmesi durumunda, bu durum “nitelikli dolandırıcılık” olarak değerlendirilebilir ve savcılığa suç duyurusunda bulunulabilir. Türk Ceza Kanunu’nun 158. maddesine göre, bu tür durumlarda 3 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası öngörülüyor.
İade sürecinin gereksiz yere uzatılması durumunda, tüketiciler bu tutara faiz uygulama hakkına da sahip. İade talebinin 10 gün içinde karşılanmaması halinde, tüketici hem hakkını arayabilir hem de bu süreçte oluşacak zarar için faiz talep edebilir.
Sonuç olarak, tüketicilerin alışveriş yaparken bu haklarını bilmeleri ve kullanmaları büyük önem taşıyor. Satıcıların hukuki geçerliliği olmayan “iade yoktur” ibarelerine karşı, tüketici hakları yasalarla korunuyor ve bu haklar aktif olarak kullanılmalı.