Nükleer bir felaketi anlatan çok sayıda kitap ve film var. Kısa bir süre önce ABD’de yayınlanan ‘Nükleer Savaş: Bir Senaryo’ Annie Jacobsen’in imzasını taşıyor. Ödüllü bir gazeteci olan Jacobsen’in ‘Pentagon’un beyni’ kitabı Türkçede de yayınlanmıştı.
Annie Jacobsen, kitabı yazmak için düzinelerce uzmanla konuşmuş, ciltler dolusu dosya okumuş ki bu dosyaların bir kısmı gizliliği son yıllarda kaldırılan raporlar.
Kitaptaki rakamlar olası bir nükleer savaş durumunun ne kadar vahim sonuçları olacağını net bir şekilde gösteriyor. Pentagon’a atılacak bir megatonluk bomba, ilk iki dakikada yaklaşık bir milyon insanın ölümüne neden olabilir. Sürecin sonunda milyarlarca kişinin hayatını kaybedeceği tahmin ediliyor. Jacobsen’in kitabına göre dünyanın ‘neredeyse’ sonunun gelmesi 72 dakika sürüyor.
MIT (Massachusetts Institute of Technology) araştırmacılarından, yapay zeka çalışmaları ve podcastleriyle tanınan Lex Fridman YouTube kanalında Annie Jacobsen ile bir söyleşi gerçekleştirdi. Bir saatlik yayında Jacobsen, kitabı için yaptığı araştırmadan çıkan sonuçları anlatıyor.
ABD’nin konuşlandırılmış 1770 nükleer silahı var diyor Jacobsen. Bu silahların bir kısmı 60 saniye gibi kısa bir sürede fırlatılabilecek durumda. Rusya’nın ise bilinen 1674 tane nükleer silahı var. Toplam dokuz ülke 12 binden fazla nükleer silaha sahip.
Annie Jacobsen’in anlattıkları senaryo gibi gözükse de gerçekleşmesi imkansız diyemiyorsunuz. ABD ile Rusya arasında bir nükleer savaş başlarsa 5 milyar kişi ölebilir! Eski savunma bakanları, Stratcom (ABD Stratejik Komutanlığı) komutanları, FEMA (Federal Acil Durum Yönetim Kurumu) direktörü, nükleer mühendisler… Çok sayıda isimle konuşan Jacobsen’e göre hepsinin ortak fikri; nükleer savaş büyük bir çılgınlık.
Pek çok kişi nükleer savaş tehdidini her gün düşünmüyor elbette ancak nükleer komuta ve kontroldeki binlerce insan olası bir durum için her an hazır durumda.
ABD’de ‘uyarı üzerine başlatma’ ve ‘başkanlık otoritesi’ adı verilen iki kavram var. Demokrasilerde bunun imkansız olduğunu düşünebilirsiniz. Yani ne öyle, bir düğmeye basmak yeterli dünyayı cehenneme çevirmek için? Ama ABD’nin başkomutanı yani Başkan nükleer bir savaşı tek bir düğmeye basarak başlatabilir.
Erken uyarı sistemine SBIRS (Uzay tabanlı kızılötesi sistem) adı veriliyor. Bu sistem ABD’nin tüm ‘düşmanlarını’ gözetliyor. Bir ICBM (kıtalararası balistik füze) fırlatıldığı anda saniyeden çok daha kısa bir zamanda tespit edebilecek güçte.
Böyle bir senaryo gerçek hayatta olursa ‘uyarı üzerine başlatma’ adı verilen korkunç kural devreye girecek. Yani bomba hedefe ulaşmadan ABD yanıt olarak nükleer silahları fırlatacak. Bu politikanın bir parçası olarak Başkanın da ‘tuşa basmak’ için altı dakikası var.
