‘Ondan kolayı mı var’ diye düşündünüz, bir haftadır her yerde CHP’nin bu seçimde yüzde 37,7 oy aldığı yazılıyor çünkü. Ak Parti’nin oyu ise yüzde 35,5…
Ama bu rakamlar doğru değil. Ne CHP seçimde yüzde 37,7 aldı, ne Ak Parti 35,5.
Bu rakamlar seçimde CHP’li ve Ak Partili belediye başkan adaylarının aldığı oylardı. Eğer sadece bu oylara bakacaksak o zaman CHP 28 Mayıs 2023’te de yüzde 48 oy almıştı. Oysa bu da doğru değil; o oy Kemal Kılıçdaroğlu’na verildi; o seçimde (14 Mayıs’ta) CHP yüzde 25 oy aldı.
Öyleyse seçimde adaylara değil doğrudan parti amblemine basılan oylara bakmalıyız. Seçmenler 31 Mart’ta 30 büyükşehir belediyesi bölgesinde ilçe belediye meclisi ve geri kalan illerde de il genel meclisi için parti amblemlerine mühür bastı. Partilerin oyu işte bu oy.
Onlara baktığımızda CHP yüzde 34,47 oy aldı; Ak Parti ise yüzde 32,42.
CHP seçimde başka hiçbir partiyle ittifak yapmadığı için oyların tamamının bu partiye verilmiş oylar olduğunu kabul etmek gerekir. Ak Parti ise pek çok yerde MHP ile ittifak yaptı; ya MHP il veya ilçede aday çıkartmayıp seçime katılmadı ya da Ak Parti. Tam olarak hesaplamak zor ama Ak Parti’nin yüzde 32,42’sinin içinde MHP oyu var, onu düşecek olursak bu partinin gerçekte yüzde 30’un altına gerilediğini söylemek yanlış olmaz.
Fakat bakıyoruz, seçimden sonra siyasi analiz yapanların çoğu CHP için yüzde 37,7, Ak Parti içinse yüzde 35,5 oy oranını kullanıyor. Doğru rakamı bile kullanmayanların doğru analiz yapmasını bekleyebilir miyiz?
Seçimin çok önemli faktörlerinden biri seçime katılma oranıydı. Düşünün bu seçimde kullanılan oy sayısı beş yıl önceki yerel seçimde kullanılan oy sayısından bile azdı. 31 Mart 2024’te 48 milyon 153 bin oy kullanıldı; 31 Mart 2019’da ise 48 milyon 340 bin.
Bu seçimde geçersiz oyların sayısında da beklenmedik bir artış oldu, dolayısıyla geçerli oy miktarı çok azaldı. Bu seçimde 45 milyon 961 bin geçerli oy üstünden sonuçları hesapladık; oysa beş yıl önceki seçimde 46 milyon 531 bin geçerli oy vardı.
Ak Parti beş yıl önce 19 milyon 757 bin oy almış il genel meclisi ve belediye meclisi seçimlerinde, oranı yüzde 42,7 olmuş.
Bu seçimde 14 milyon 851 bine düşmüş, oranı yüzde 32,4
Beş yılda kaybettiği oy sayısı beş milyon neredeyse.
