Ankara Bilkent Şehir Sağlık Kurumu Acil Tıp Muayenehaneyi Yönetimsel ve Eğitim Mesulü Prof. Dr. Gülhan Kurtoğlu Çelik, Anadolu Ajansı muhabirine yaptığı açıklamada, hava sıcaklıklarının çoğalmasıyla beraber en sık görülen sağlık meselelerinden birinin yiyecek zehirlenmesi olduğunu söyledi.
Bir organizmanın ya da zehirli maddelerin yerleştiği besinin, sindirim yoluyla alınması sonrası bedenin verdiği tepkinin yiyecek zehirlenmesi olarak belirlendiğini dile getiren Çelik, bu gidişatın mevzubahisi besinin hazırlanması, yapımı, taşınması, pişirilmesi ve saklanması gibi değişik evrelerde büyüyebildiğini anlattı.
Çelik, besinin tadının, biçiminin, kokusunun değişmesinin bozulma olduğunu gösterdiğine işaret ederek, “Bozulma asıllaşan yiyeceği harcayan şahısta takribî bir iki saat sonra bulantı, kusma olabilir ve bu vaziyet ishalle devam edebilir. Bu bulgular araştırıldığında, sarihte kalan, son kullanma tarihi geçen bir gıdanın harcandığına erişiliyor. O zaman yiyecek zehirlenmesi açısını denetliyoruz.” diye konuştu.
Genellikle yiyecek zehirlenmesi yaşayan şahıslarda kısa vakitte kendiliğinden iyileşmenin olduğunu ancak kimi gidişatlarda sağlık kurumuna müracaat etilmesi gerektiğini anlatan Çelik, şöyle devam etti:
“Yiyecek zehirlenmeleri, çoğunlukla çok ciddi bir rehabilitasyon gerektirmez. Beden, bu yiyeceği bedenden uzaklaştırmak istediğinden mideden kusma ile atmak ister. İyileşme süreci, şahsın aldığı zehirli madde ölçüsüne, yaşına, ek hastalık varlığına, bağışıklık sistemine bağlı olarak değişmektedir. Erişkin ve bir hastalığı olmayan şahıslar, bu vaziyeti bulantı, kusma ile geçirebilir.
Bu yarıyılda, akışkan alımını artırır, midesini yormayacak besinler harcar, içki içmez, baharatlı ve yağlı yiyecekler yemez, nikotin kullanmazsa kısa vakitte derleyebilir. Bu süreçte muz, yoğurt, pilav yenilerek mide yatıştırılabilir.”
“Mukavemetli ve yineleyen kusma, ishalin sürmesi halinde acile müracaat etilmeli”
Bebeklerde, yaşlılarda, kronik karaciğer hastalarında, bağışıklık sistemi meseleyi bulunanlarda, diyabetlilerde, kemoterapi ve radyoterapi alanlarda yiyecek zehirlenmesinin daha ağır geçebildiğini ifade eden Çelik, “Tehlike grubundaki hastalar, bu yarıyılda bedenlerinin daha fazla akışkan kaybedebildiğinden, daha fazla akışkan dayanağına gereksinimleri olabilir. Bu bireylerin azıcık daha destek alması gerekebilir. Şikayetlerin birkaç gün içinde geçmemesi, mukavemetli ve yineleyen kusma, ishalin sürmesi ve kanlı olması halinde kesinlikle acile müracaat etilmeli.” dedi.
Prof. Dr. Çelik, artan hava sıcaklığıyla beraber yiyecek zehirlenmesine bağlı şahısta büyüyen bulantı, kusma, ishale bağlı akışkan kaybı ölçüsünün daha da çoğaldığına işaret ederek, bu yarıyılda süratle kaybedilen akışkan, mineral ve tuz kaybının yerine konulması gerektiğini belirtti.
Sıcak havaya bağlı terlemenin bedendeki akışkan kaybını artırdığını dile getiren Çelik, “Bu vaziyette, gün içinde alınması gereken akışkanın üstüne daha da fazla akışkan alınma lüzumu oluyor. Bu şahıslarda, susuzluk hissi, baş dönmesi daha kendini makûs sezme, göz kararması mevzubahisi olabiliyor.” bilgisini verdi.
“Derin dondurucudan çıkartılan besinler, buzdolabında bekletilerek çözdürülmeli”
Bozulmanın olmaması için besinlerin pişirildikten sonra uzun müddet oda sıcaklığında vazgeçilmemesi gerektiğini vurgulayan Çelik, “Özellikle derin dondurucudan çıkartılan besinlerin, buzdolabında bekletilerek çözülmesi sağlanmalı, netlikle dışarıda bekletilerek çözdürülmemeli.” ihtarında bulundu.
Çelik, besinin sağlıklı harcanabilmesinde el hijyenin, mutfakta kullanılan kapların ve tezgahın pak olmasının da büyük ehemmiyet taşıdığını belirterek, “Öte yandan, ham besinler de iyi yıkanmalı, civarda uzun müddet bekletilmeden harcanmalı.” dedi.
