Ancak henüz belirlenmeyen bir ücret artışının şimdiden fiyatlara yansıtılması, üstelik rakam açıklandıktan sonra aynı gerekçeyle yeniden zam yapılması, maaş artışlarının daha cebe girmeden erimesine yol açıyor. Sektör temsilcilerine göre bu tablo, asgari ücretliye adeta “çifte zam” anlamına geliyor.
İstanbul Perakendeciler Federasyonu Yüksek İstişare Konseyi Üyesi Faruk Güzeldere, yaşanan sürecin serbest piyasa anlayışıyla açıklanamayacağını söyledi. Pandemi sonrası piyasa dengesinin bozulduğunu ifade eden Güzeldere, “Bir ürünün gerçek maliyeti, olması gereken kâr oranı gibi temel kavramlar tamamen aşındı. Ticaret ahlakı ciddi şekilde zedelendi” dedi.
Güzeldere’ye göre, bir işletmede personel maliyetinin ürün fiyatına etkisi ortalama yüzde 10 seviyesinde. Bu durumun nihai fiyatlara yansımasının ise en fazla yüzde 3 ila 5 arasında olduğunu vurgulayan Güzeldere, “Ürünün tek maliyeti maaş değildir. Ham madde, enerji, kira ve vergiler çok daha belirleyici kalemlerdir. Asgari ücrete yapılan artış oranı kadar ürün fiyatı artırmak, açıkça fırsatçılıktır” değerlendirmesinde bulundu.
Hizmet sektöründe işçilik payının daha yüksek olabileceğini belirten Güzeldere, üretim ağırlıklı sektörlerde ise ana maliyet unsurunun ücret değil ham madde olduğunun altını çizdi.
Fahiş fiyat artışlarıyla ilgili Ticaret Bakanlığı da denetimlerini sıklaştırdı. Zincir marketler ve büyük perakende firmalarıyla yapılan toplantılarda, işçilik maliyetinin fiyatlara etkisinin sınırlı olduğu açık şekilde ifade edildi. Bakanlık, “asgari ücret arttı” gerekçesiyle yapılan keyfi fiyat artışlarının kabul edilmeyeceğini sektör temsilcilerine bildirdi.
Sahada görev yapan denetim ekipleri, fiyat hareketlerini yakından izlerken, mevzuata aykırı artış tespit edilen işletmelere idari para cezaları uygulanmaya devam ediyor.
Gıda fiyatlarıyla ilgili uzun süredir gündemde olan “Dünyada düşüyor, Türkiye’de artıyor” söylemi kasım ayında tersine döndü. Türkiye Ziraat Odaları Birliği’nin verilerine göre, markette takip edilen 42 ürünün 24’ünde fiyat düşüşü yaşandı. Özellikle temel gıda, sebze ve meyve gruplarında gerileme dikkat çekti.
