Mahfi Eğilmez, yazısına para kullanımı öncesi trampa (değiş tokuş) sistemiyle başladı. Trampa sisteminde bir mal veya hizmetin diğer bir mal veya hizmetle değiştirildiğini hatırlatan Eğilmez, bu sistemdeki değişim ilişkilerinin, bugünkü fiyatların temelini oluşturduğunu ifade etti. Örneğin, bir A marka saatin bin liraya, B marka saatin ise iki bin liraya satıldığı bir durumda, B saati = 2A saati şeklinde bir göreceli fiyat ilişkisi kurulduğunu belirtti. Bu ilişkinin enflasyonla birlikte bile sabit kalabileceğini, ancak piyasa dinamiklerinin ve devlet müdahalelerinin bu dengeyi bozabileceğini vurguladı.
Ekonomist Mahfi Eğilmez
Eğilmez, bir mal veya hizmetin fiyatını belirleyen temel unsurların maliyet ve kâr olduğunu açıkladı. Bir ürünün imalatında kullanılan malzeme, emek ve diğer maliyet unsurlarının toplamının fiyatın alt limitini belirlediğini ifade eden Eğilmez, üzerine eklenen kâr payının da fiyatın nihai seviyesini oluşturduğunu belirtti. Ancak, fiyatı nihai olarak belirleyen iki ana unsurun arz ve talep olduğunu vurguladı. Eğilmez, bu durumu “Satıcı, A marka saati bin liraya satışa çıkardığında buna talep olmazsa, bir süre sonra satış fiyatını düşürmek zorunda kalır” şeklinde açıkladı.
Yazısının devamında, enflasyonun fiyatlar üzerindeki etkisini ele alan Eğilmez, enflasyon ortamında satıcıların fiyatları geçmiş enflasyon oranlarını göz önünde bulundurarak artırdıklarını belirtti. Bu durumun, satıcıların kendilerini koruma çabası içinde olduğunu, ancak bu davranışın enflasyonu daha da körüklediğini ve süreklilik kazandırdığını ifade etti. Eğilmez, bu sürecin sonunda satıcıların başlangıçta kendilerini korumuş gibi görünseler de, uzun vadede kendi aleyhlerine sonuçlar doğurabileceğini vurguladı.
Eğilmez, devletin piyasa işleyişine çeşitli yollarla müdahalesinin fiyatlar üzerindeki etkisini de inceledi. Özellikle farklı mal ve hizmetlere farklı oranlarda vergi uygulanmasının, göreceli fiyatlar arasındaki ilişkileri bozduğunu belirtti. Bu durumu “A marka saate yüzde 10, B marka saate yüzde 30 satış vergisi koyulması halinde, B marka saatin göreceli değeri değişir ve bu da piyasa dengelerini altüst eder” örneğiyle açıkladı.
Yorumlar kapalı.