Türkiye otomotiv pazarında en ilginç yıllarından birini yaşıyor. Pandemi sonrasında artan bulunurlukla birlikte tüketiciler artık istedikleri araca ulaşmaya başladı. Fakat artan faizler ve kredi tarafında yaşanan zorluklar tüketicinin iştahını çok kabartamadı ama her ay neredeyse rekor için yeni bir neden ortaya çıktı. Yılın ilk çeyreğinde ÖTV muaf satışların etkisiyle pazar oldukça diri bir 3 ay geçirdi. Hemen ardından hükümetin yeni regülasyon kararı yani GSR 2, markaların satış kampanyalarında gaza basmasına neden oldu. Neredeyse ikinci el fiyatına ellerindeki stokları bitirmek için sıfır araç satan markalar karşısında pazar yeniden rekora ulaştı. Çinli markalara getirilen yüzde 40’lık ek vergiyle de birlikte, zamlı otomobil almak istemeyen tüketiciler deyim yerindeyse yeniden sıfıra koştu. Pazar Haziran 2024 ile birlikte yarım milyona ulaştı. Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği (ODMD) verilerine göre, Ocak-Haziran 2024 döneminde otomobil ve hafif ticari araç pazarı önceki yılın aynı dönemine göre, 577 bin 981 adede çıktı. Sadece otomobil tarafında yüzde 7,3’lük artış kaydedildi. Otomobil pazarı 462 bin 955 adede çıktı. Hafif ticari araç pazarı da yüzde 8,7 daralma görüldü. 115 bin 26 adet olarak gerçekleşti. Mayıs ayında toplam pazar 100 bin adedi geçen pazar, Haziran ayında 106 bin 238 adet olarak kayıtlara geçti. Otomobil pazarı da 80 bin 260 adetten 87 bin 858 adede çıktı. Hafif ticari araç pazarı yüzde 12,6 azalarak 18 bin 380 adet oldu. Otomobil ve hafif ticari araç pazarı 10 yıllık Haziran ayı ortalama satışlara göre yüzde 40,0 arttı. Otomobil pazarı, 10 yıllık Haziran ayı ortalama satışlara göre yüzde 45,4 artış gösterdi. Hafif ticari araç pazarı, 10 yıllık Haziran ayı ortalama satışlara göre yüzde 18,9 arttı.
Otomobil ve hafif ticari araç toplam pazarında en çok satışı yapan 71 bin 21 adetle Fiat oldu. Onu 65 bin 42 adetle Renault takip etti. Ford ise hafif ticari ağırlığıyla 44 bin 962 adetlik satışa imza atarak ilk 3’e girdi. Volkswagen 41 bin 907 adetle dördüncü Chery ise sadece 3 modelle ilk 5’e girerek 34 bin 501 adet araç satışı gerçekleştirdi.
Otomobil satışlarında da GSR ve vergi etkisiyle markalar deyim yerindeyse fiyatlarda dibin dibini gördü. Neredeyse ikinci el araç fiyatına sıfır araç satışları gerçekleşti. Fakat buna rağmen toplam otomobil tarafında yüzde 6’lık bir artış görüldü. 87 bin 858 adede çıkan pazar karşısında önceki ay 80 bin 260 adet araç satılmıştı. Renault otomobil tarafında sadece haziran ayında 9 bin 672 adetlik satışa imza attı. Onu 9 bin 46 adetle Fiat takip ederken Chery de 7 bin 511 adetle binek araç tarafında ilk üçe adını yazdırdı. Marka Tiggo 7 Pro ve Tiggo 8 Pro ile SUV segmentinde ilk iki sıraya adını yazdırdı. Citroen 5 bin 505 adet, Peugeot ise 5 bin 118 adetlik satış gerçekleştirdi. Özellikle Çinli markalar için uygulanacak olan ek vergi öncesinde Uzak Doğulu üreticiler satış kampanyalarına gaz vererek Haziran 2024’ü bir avantaj olarak kullandı. Hiç kuşkusuz en dikkat çeken marka da Chery oldu.
7 Temmuz itibarıyla uygulanması beklenen GSR 2 regülasyonu için süre uzatıldı fakat sadece birkaç yerli markayı kapsadı. Ondan önce de zaten markalar 7 Temmuz sonrasında satamayacakları modeller için büyük kampanyalar yapmaya başlamıştı. Araç başına baz versiyonda bile maliyetleri arttıracak uygulama karşısında bin euroluk bir etki yapması bekleniyor. Bundan etkilenmek istemeyen vatandaşlar bu süreçte alımını biraz hızlandırdı fakat asıl etki markaların 7 Temmuz sonrasında satışını yapamayacağı modelleri bir an önce elden çıkarmak için güçlü kampanyalarla desteklenmesi oldu. Ve Uzak Doğulu markalar tarafında da ekstra yüzde 40’lık vergi de dikkat çeken detaylardan. Hemen hemen 1 milyona satılan bir otomobilin fiyatının belki de 1.3-1.4 milyon seviyelerine getirecek olan uygulama karşısında limanlar Uzak Doğulu modellerle doydu. Vatandaşlar da zamdan etkilenmemek için beklemeyi alıma çevirdi. Hazirandaki canlılığın en büyük nedenlerinden biri de bundan kaynaklandı.
Elektrikli araç satışlarının da voltajı haziran ayında oldukça yüksek seyretti. Zirveyi bu ay yüzde 10 vergi dilimine giren modellerin teslimatına başlayan Tesla Model Y aldı. 2 bin 670 adet araç satan markayı bin 733 adetle Togg T10X takip etti. Listenin üçüncü sırasında da 438 adetle BMW iX1 var. iX1’de de düşük vergi dilimli tek motorlu satışı geçtiğimiz ay başlamıştı.
