CHP’nin 38. Kurultayı’nda bazı usulsüz işlemler olduğu iddiasıyla şikayette bulunuldu ve dava açıldı. Nedir bu işin hukuki boyutu?
Siyasi Partiler Kanunu 21.md; büyük kongre, kongre, il ilçe kongrelerinin nasıl yapılacağını ve seçimlerle ilgili itirazların nasıl olacağını düzenliyor. Buna göre, siyasi partilerin genel merkez, il ve ilçe yöneticileri seçimi, seçim yargısının gözetimi ve denetiminde yapılır. Seçim yargısı seçim kurulları ve en tepede de Yüksek Seçim Kurulu (YSK) dır. YSK, büyük kongreyi denetleyecek Seçim Kurulunu belirler, onlar da sandık kurullarını oluştururlar. Seçim yargısının gözetimi ve denetiminde yapılan seçimlere ilişkin itirazlar, usulsüzlük iddialar da ilgili seçim kuruluna tutanakların düzenlenmesinden itibaren 2 gün içinde yapılır ve kesin olarak karar bağlanır. Bu maddeye göre kullanılan oylar ve diğer belgeler 3 ay saklanır.
SPK 21. Md “Hakim, seçim sonuçlarını etkileyecek ölçüde bir usulsüzlük veya kanuna aykırı uygulama nedeniyle seçimlerin iptaline karar verdiği takdirde bir aydan az ve iki aydan fazla bir süre içinde olmamak üzere seçimlerin yenileneceği tarihi tespit ederek ilgili siyasi partiye bildirir.” denilmektedir.
Bu maddeye göre seçimlerin iptaline sadece bu şekilde karar verilebilir. Burada kararlar çıktığı zaman bu kararlara karşı da bir yere gitmek mümkün değil.
Bu dava nasıl oldu da açıldı?
Siyasi Partiler Kanunu 121.md göre, Dernekler kanunu ve Medeni Kanunun bu kanuna aykırı olmayan hükümlerinin siyasi partiler hakkında uygulanacağını söyler. Siyasi Partiler Kanunu, partiler için özel hüküm niteliğinde olduğundan bu kanunda hüküm varsa partiler için onlar uygulanır. Yani eğer SPK’da hüküm yoksa, dernekler için yapılmış düzenlemeler partiler için de uygulanabilir demektir bu. CHP için Siyasi Partiler Kanunu 21’inci maddesinde açık hükmü bulunmasına rağmen bu dikkate alınmadan dernekler kanunu üzerinden bir süreç başlatılıyor.
Dernekler Kanunu ve Medeni Kanun kurultaya ilişkin süreci nasıl belirliyor?
Derneklerle ilgili medeni kanunda çeşitli düzenlemeler var. Bunlar derneklerin aldığı hukuka aykırı kararlara karşı ne yapılabileceğine ilişkin düzenlemeler. Siyasi Partiler hakkında da uygulanan MK 75 uyarınca derneklerin karar organı olan genel kurulları yönetim kurulunca toplantıya çağrılır. Partilerin büyük kongreleri, il ve ilçe kongreleri için geçerli bir hükümdür. Ancak bu yapılmazsa Sulh hakimi 3 üyeyi Genel Kurulu (ya da büyük kongreyi) toplantıya çağırmakla görevlendirir. Bunlar kayyum değildir. Partiyi yönetemezler, sadece yöneteceklerin seçileceği süreci yapmakla görevlidirler. Partiler için anlamı olağanüstü büyük kongre ya da olağan büyük kongre toplanılmamakta direnilirse bunun için sulh hakiminden karar alınmasıdır. Oysa CHP Büyük Kongreyi toplamış bir değil iki kere.
Bu hükümlerde kesinlikle bir derneğin ya da partinin seçimsiz şekilde yönetiminin yargı tarafından belirlenebilmesi söz konusu değildir. Böyle bir düzenleme Anayasamızın örgütlenme özgürlüğünü düzenleyen hükümlerine aykırı olurdu. Hakkın özüne dokunurdu. Yönetimi ancak üyelerin iradesi belirler.
MK 83.md düzenlemesinde ise derneklerin genel kurul kararlarının içeriğine ilişkin itirazlar düzenleniyor. Bu hüküm partilerin seçim süreçleri için uygulanamaz zira seçim süreçleri için özel norm var. SPK 21. Burada dikkat edin, seçim değil, kararlara itiraz düzenlenmiş. Mahkemeye başvurunun, öğrenemeden itibaren 1 ay her halükarda 3 ay içinde açılması gerektiği söyleniyor. Mutlak butlan ile malül kararlar bunun dışında tutuluyor. Anlamı şudur: alınan kararın içeriği hukuken en baştan itibaren hiç doğmamış kabul edilecektir. Hangi hallerde olur? Yagıtay kararlarına göre dernek genel kurulu’nda MK’da düzenlenen karar yeter sayısına uyulmadan karar alındıysa veya MK emredici hükümlerine aykırı karar alındıysa mutlak butlan oluşur. Mesela yeter sayıya uyulmadan derneği fesih kararı alındı veya derneğin zorunlu organlarını ortadan kaldırma kararı alındı veya bir dernek medeni kanuna açıkça aykırı başka bir karar alırsa ona ilişkin butlan davası görülebilir. Bu durumların hiçbirisi CHP için söz konusu değildir.
Yorumlar kapalı.