Rekor kıran enflasyona bağlı olarak alım gücünün mutfakta yarattığı yangının, tam bir konuta atladığını belirten Bulut, şöyle devam etti:
“Ücretinin neredeyse tamamını kiraya ödeyen dar kazançlı yurttaşın elinde avucunda bir şey kalmamakta, bütçesinin en büyük kalemini oluşturan kira maliyetleri karşısında ezilmektedir. Megakentlerde kira göçü başlamış, kazancı giderini karşılamayan yurttaş yaşam maliyetinin daha düşük olduğu bölgelere yönelmiştir.
Ekonomik buhranda inşaat girdilerindeki maliyet çoğalışı hem yeni inşa edilen konutların maliyetlerini yükseltmiş, hem de ev yapımının eksilmesine neden olarak talebin eksilmesine ve mevcut konutların da maliyetlerinin çoğalmasına neden olmuştur. Türkiye genelinde vasati kiralık ev duyuru metrekare maliyetindeki senelik çoğalış oranı haziran ayında yüzde 110,8 olmuştur. Dünya genelinde ev maliyetlerinde düşüş yaşanırken maliyet çoğalışında dorukta yer alan Türkiye’de inşaat maliyetleri çoğalmaya devam etmektedir.
İnşaat maliyetleri haziranda bir evvelki aya göre yüzde 4,43, bir evvelki senenin aynı ayına göre yüzde 49,32 çoğalmıştır. Minimum fiyatın 11.500 TL olduğu ülkemizde bir çalışanın konut alması imkânsız hale gelmiştir. 2018’da yüzde 25’i aşan kiracı oranı 2022 senesinde yüzde 27,2 olmuştur. Ülkemiz Avrupa’da kiracı oranının azami olduğu dördüncü ülkedir. Ülkemizde kirada yaşayan hane rakamı son senelerde süratli bir şekilde çoğalmaktadır. Barınma krizinin patlak vermesinin üzerinden bir sene geçmesine karşın meselesinin çözümünde bir arpa boyu yol alınamamıştır. Çözüm diye sunulan yüzde 25 kira çoğalış hududu konut sahibi ile kiracıyı karşı karşıya getirmiştir. Vaziyet o kadar korkunç bir hal almıştır ki mesele laflı ve fiziksel şiddete, hatta cinayete kadar gelmiştir.
Konut sahibi ile kiracı arasında yargıya taşınan ihtilaflar da yargının yükünü artırmış, Barış Hukuk duruşmalarını kilitlemiştir. 2022 senesinin tamamında 22 bin olan kira tahliye davası, bu senenin ilk 6 ayında 47 bin olmuştur. Takribî 100 bin kadar da kira tespit davası açılmıştır. Duruşmalar mahkeme için en erken bir sene sonrasına gün vermektedir. 1 Eylül haysiyetiyle başlayacak, seçenek anlaşmazlık çözüm usulü olarak sunulan gerekli arabuluculuk uygulamasının çözüm olup olmayacağı sual işaretidir.
İktidarın, ev krizine çözüm olarak yeni ev üretileceği ve düşük kazançlıların ‘kira öder gibi’ konut sahibi olacağına müteveccih içi boş taahhüdü inandırıcılıktan oldukça uzaktır. Toplu Ev Yöneti’nin dar ve orta kazançlılar için son 20 senede ürettiği toplam sosyal ev rakamı 1 milyon sayısına erişememiştir. İktidarın, ilk kere konut alacaklara müteveccih uygulamaya koyacağı “konut kredisi ve destek kutuyu” ev maliyetlerinin daha da çoğalmasına yol açacaktır. Düşük ücretle hiçbir birikim yapamayan, elinde avucunda bir şey kalmayan yurttaşın fahiş maliyetle satılan konutları alması olanaksızdır.”
