Ekonomim’den Şebnem Turhan ve Hüseyin Gökçe’ye konuşan ekonomistler, Merkez Bankası’nın yeni kararlarını şöyle yorumladı:
Ekonomist Uğur Gürses: Bankalara TL’den açılan KKM’ler için yüzde 50’lik TL vadeli mevduata çevirme yükümlülüğü geldi. Dövizden açılan KKM’lerin vadeli TL hesabına getirilmesi için yüzde 5’lik hedef var. Bunu gerçekleştiremeyen bankalara da aradaki fark kadar düşük faizli tahvil almak zorundalar. Gerçekten yatırımcıyı hangi faizle ikna edecekler. Belli ki yeni atanan PPK üyeleri TL faizini düzeltme umudu taşımıyorlar, işi ‘top çevirmeye’ dökmüşler. Döviz hesaplarına uygulanan zorunlu karşılık oranları 4-6 puan artmış. Kabaca 7 milyar dolar bankalarca Merkez Bankası’na yatırılacak, rezerv artışı olacak. TL faizini düzeltmeden, havuzun dibindeki delik kapatılmadan ne işe yarayacak? Böyle liralaşma olmadığını bizler uzmanlar söylüyorduk. Liralaşmanın aldatmaca olduğunu dolarizasyona teşvik eden sistem olduğunu belirttik. Şimdi bu yumaktan çıkılmak isteniyor. Bu anlaşılabilir ama hala en büyük kısıtın faizi artıramamak olduğunu bu alınan kararlar ortaya döktü. Otoriteler, Hazine, Merkez Bankası ve ekonomi yönetimi faiz artışını bankalara yaptırmak istiyor. Anlaşılıyor ki KKM’yi teşvikten uzaklaşmak için bir takım kısıtlar getiriliyor. Ve gerçekleştirmezseniz düşük faizli devlet tahvili alacaksınız deniliyor. Görünen o ki Merkez Bankası bankaların mevduat faiz artışını görmek istiyor ve onun üzerine diğer kısıtları kaldırmayı gevşetmeyi düşünecek. Faiz artıramayan merkez bankası var ve faiz artışını da finansal kesime yaptırmaya çalışıyor. Bankalar düşük faizli tahvil almak yerine kendilerine cepten mevduat faizi ödemek zorundalar bunun oranını, seviyesini göreceğiz. Tüm bu gelişmelere karşı TCMB, TL’den açılan KKM hesaplarında potansiyel kapatmaya karşı bir döviz birikimi yapmak istedi. Bunu da munzam karşılık olarak yapıyor ve buradan 7 milyar dolar gelecek, gerekirse bunu da satabileceğini gösteriyor.
Bilkent Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hakan Kara: TCMB bankalara diyor ki TL’den KKM’ye geçmiş mudileri tekrar TL mevduata geçmeye ikna edin. Bir taşla iki kuş vuruyor, KKM’yi eritirken mevduat faizinin de artmasını sağlayacak. Tabii bu karmaşık işlere girmeden resmi faiz de artırılabilirdi ama belli ki oradaki ısrar sürüyor. TCMB ayrıca yabancı para cinsi yükümlülüklerde zorunlu karşılıkları artırarak bir miktar ilave rezerv biriktirmeyi amaçlıyor. KKM’nin eritilmesi sürecinde döviz talebi artabileceği için TCMB rezerv kaybedebilir, bunu zorunlu karşılıklarla telafi etmeye çalışıyor.
