Kapatmalara, isim değişikliklerine, yedek parti bulundurmaya, hızla parti kurmaya alışık bir siyasi geleneğin temsilcisi olan HDP, milyonlarca insanın oyunu almış bir parti olarak son seçimlere katılabilmek için çeşitli yöntemler üretmek zorunda kaldı. Üstelik tüm bunlar son derece sıradanmışçasına uygulandı, tüm adımlar büyük bir sakinlikle atıldı. Geçmişten gelen deneyimlerin partinin yöneticilerinin reflekslerini, yaratıcılıklarını geliştirmiş olması, bu gibi risklere karşı her daim hazırlıklı olunması Türkiye gibi bir ülkede bir yere kadar anlaşılabilirdi. Ancak HDP’nin seçmeni de tüm bu risklere, değişikliklere karşı hazır olduğunu gösterdi ve yeni partiyi hızla sahiplendi.
HDP ve seçmeni arasındaki bu özel bağın oluşmasında öncülü olan siyasi partilerin emeği yadsınamaz. Buradan bakınca 11 yaşındaki HDP’yi “Kürt siyasi hareketinin en uzun ömürlü partisi” olarak tanımlamak yanlış olmaz. Ama HDP’yi “Kürt partisi” olarak tanımlamak da doğru olmaz. İşte bu yazının konusu herkesin farklı duygularla, farklı sözcüklerle tarif ettiği ve bugün “uyku moduna” alınacak HDP ve 11 yılı olacak.
HDP’yi öncülü siyasi partilerden farklı kılan özellikleri nelerdi? Bir dönem sadece Kürt seçmenler için değil tüm Türkiyeli seçmenler için bir seçeneğe dönüşen “HDP’nin alamet-i farikası” neydi? 7 Haziran’da MHP seçmeninin bile oy verdiğini söylediği, AK Parti’nin yıllar süren tek parti iktidarını kısa süre de olsa sarsan gücü nereden geliyordu? Bir dönem Türkiye’nin önemli bir çoğunluğu için umut yaratan HDP, ne oldu da bugün Türkiye’nin bir kısmı için “nefret” objesine dönüştü, dönüştürüldü? Ne oldu da tüm Türkiye’nin sempati duyduğu, konuşmalarını sosyal medyada paylaştığı, ana akım TV kanallarının her gün ekranlarına taşıdığı HDP’li siyasetçiler bugün cezaevlerine ya da “sürgüne” mahkum oldu?
HDP’nin 11 yıllık tarihi tüm bu soruların cevaplarını içerdiği gibi Türkiye’nin büyük bir dönüşüm yaşadığı yıllara da denk geliyor. 15 Temmuz darbe girişiminin, Türkiye’yi her yönüyle etkileyen Suriye savaşının, büyük umutlarla başlayan çözüm sürecinin ve daha fazlasının yaşandığı yıllar…
HDP, 15 Ekim’de 12 yaşına girecek. HDP’nin “Kürt siyasi hareketinin partisi” olarak ifade edilmesi aslında bir geleneğin devamı olmasından kaynaklı. Zira HDP, hiçbir zaman kendisini bir “Kürt partisi” olarak tanımlamadı. Ortaya koyduğu “Türkiyelileşme” hedefi de HDP’yi çok daha farklı bir noktaya taşıdı. Öyle ki HDP, “Kürt siyasetinin” yüzde 10 barajını aşan ilk partisi oldu; 2015’te yüzde 13’ü aşan bir oy aldı.
HDP’nin kuruluşu çözüm sürecinin başladığı yıllara denk geldi. PKK lideri Abdullah Öcalan’ın o dönem siyaset sahnesinde olan Barış ve Demokrasi Partisi’ne “Türkiyelileşme” çağrısı yapması, o zaman başbakan olan Recep Tayyip Erdoğan’ın Kürt sorununun çözümü için Öcalan’la görüşmelere başlandığını açıklaması ve HDP’nin kuruluşu yaklaşık 1 yıllık bir süre içinde gerçekleşti.
Bu bir yıllık süreç öncesinde Halkların Demokratik Kongresi (HDK), Türkiyelileşme adına önemli çalışmalar yürütüyordu. Kürt halkının ve siyasetinin temsilcileri, sosyalist hareketler ve siyasi partiler, kadın örgütleri, azınlık temsilcileri, işçi sendikaları, LGBTİQ+’lar, ekoloji hareketleri HDK çatısı altında birlikte mücadelenin temellerini atmak için uğraş veriyordu. Yürütülen yoğun tartışmalar sonucunda HDK’nin içinden doğacak bir siyasi partinin kurulması kararı alındı ve Halkların Demokratik Partisi kuruldu. Türkiye siyasetinin alışık olmadığı alternatif bir siyasi yapılanma modeli HDP’de inşa edilmiş oldu.
